โป๊ปจัดระเบียบโรมันคูเรียหลายเรื่อง เช่น ห้ามจ้างญาติพี่น้อง ห้ามรับของขวัญมูลค่าเกินกำหนด ผู้บริหารต้องสำแดงทรัพย์สิน

• โป๊ป เลโอ ที่ 14 ลงนามกฎระเบียบใหม่ของวาติกัน เริ่มใช้ 1 มกราคม 2026 โดยต้องการจัดระเบียบข้าราชการในนครรัฐวาติกันให้โปร่งใส มีประสิทธิภาพ และล้างระบบเส้นสาย

• กฎเหล็กด้านบุคลากรคือสงฆ์ทำงานในวาติกันได้แค่ 5 ปี เมื่อหมดวาระต้องกลับบ้าน ห้ามจ้างญาติพี่น้องเด็ดขาด ห้ามรับของขวัญมูลค่าเกินกำหนด เพื่อป้องกันการติดสินบน ผู้บริหารระดับสูงและเจ้าหน้าที่การเงิน “ต้องสำแดงทรัพย์สิน” เพื่อความโปร่งใส และทุกคนต้องทำงานอย่างน้อย 36 ชั่วโมง/สัปดาห์

• กฎเหล็กด้านบริหารก็คือสมณกระทรวงต่างๆ “ห้ามออกกฎเอง” โดยที่โป๊ปไม่อนุมัติ ส่วนการจัดซื้อระบบไอทีต่างๆ เช่น พวกซอฟท์แวร์ ต้องผ่านการตรวจสอบทางเทคนิคจาก “สำนักเลขาธิการเพื่อเศรษฐกิจ” เท่านั้น

เมื่อวานนี้ พระสันตะปาปา เลโอ ที่ 14 ได้ลงนามกฎระเบียบใหม่ 2 ฉบับ ซึ่งจะทดลองใช้ 5 ปี โดยมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม ค.ศ.2026 กฎระเบียบใหม่นี้ มีขึ้นเพื่อจัดระเบียบข้าราชการทุกระดับในนครรัฐวาติกัน ไล่ตั้งแต่คาร์ดินัลลงไปถึงบรรดาฆราวาส ให้เกิดความโปร่งใส มีประสิทธิภาพ และล้างระบบเส้นสาย ซึ่งเป็นภาพจำของวาติกันมานานแสนนาน 

Pope Report ได้อ่านเอกสารฉบับเต็มและสรุปรายละเอียดที่น่าสนใจทั้งหมดมาให้เข้าใจง่ายๆ ดังนี้ (ตอนนี้ ผมเข้าใจแล้วว่า ทำไม ข้าราชการวาติกัน ถึง “กลัวความเงียบของพระสันตะปาปา เลโอ ที่ 14” เพราะเมื่อตัดสินใจแล้ว พระองค์สั่งการแบบเด็ดขาดแบบนี้ทันที)

1) ภาพใหญ่: สภาบิช็อปคาทอลิกท้องถิ่น ต้องส่งรายงานให้วาติกันล่วงหน้า 6 เดือน ก่อนจะถึงกำหนด Ad Limina

พระสันตะปาปา เลโอ ที่ 14 ทรงออกกฎว่า สภาบิช็อปคาทอลิกในประเทศต่างๆ ต้องส่งรายงานสถานการณ์ของเขตศาสนปกครองของตนให้วาติกันล่วงหน้า 6 เดือน ก่อนถึงกำหนดการ Ad Limina (การที่บิช็อปท้องถิ่นต้องเดินทางมาเข้าเฝ้าพระสันตะปาปาและมาเยือนหลุมศพของนักบุญเปโตร ทุกๆ 5 ปี) ทั้งนี้ เพื่อให้เจ้าหน้าที่ของวาติกันเตรียมข้อมูล และเพื่อให้พระสันตะปาปาทราบสถานการณ์ในท้องถิ่นนั้นๆ อย่างถ่องแท้

2) ปฏิรูปคน: กฎระเบียบบุคลากรโรมัน คูเรีย

นี่คือกฎเกณฑ์ใหม่ที่ควบคุมชีวิตการทำงานของ “ข้าราชการวาติกัน” ไล่ตั้งแต่คาร์ดินัล บิช็อป สงฆ์ นักบวช และฆราวาส

การจ้างงานและสัญญา

- ห้ามจ้างญาติพี่น้อง (Anti-Nepotism): กฎระเบียบข้อ 14 ระบุชัดเจนว่า “ห้ามจ้างญาติทางสายเลือด” (จนถึงลำดับชั้นที่ 4) เข้ามาทำงานในหน่วยงานเดียวกัน เพื่อป้องกันระบบเครือญาติและผลประโยชน์ทับซ้อน

- สงฆ์/นักบวช จะทำสัญญาจ้างงานในวาติกันวาระละ 5 ปี (ข้อ 12) เมื่อครบวาระแล้ว โดยหลักการคือต้อง “กลับสังกัดเดิม” (กลับเขตศาสนปกครองหรือคณะนักบวช) เพื่อป้องกันการยึดติดอำนาจในคูเรียยาวนานเกินไป เว้นแต่จะได้รับการต่อวาระตามความจำเป็นของศาสนจักร

- ฆราวาส จะต้องมีช่วงทดลองงาน 1 ปี ถ้าผ่านงานก็จะได้รับการบรรจุ โดยต้องมีความประพฤติดีและไม่มีประวัติอาชญากรรม

ชีวิตการทำงาน

- เวลาทำงานคือ 36 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ (ข้อ 46)

- วันลาพักร้อน ให้สิทธิ์ลาได้ 158 ชั่วโมงต่อปี (ประมาณ 26 วันทำการ หากคิดเป็นวัน ตกวันละ 6 ชม.) 

- ความยืดหยุ่นของงานคือ อนุญาตให้เข้า-ออกงานแบบยืดหยุ่นได้ 30 นาที (แต่ต้องชดเชยเวลาให้ครบ)

เงินเดือนและสวัสดิการ

- โบนัสคือมีเงินเดือนเดือนที่ 13 ซึ่งจะจ่ายช่วงกลางเดือนธันวาคม

- โครงสร้างเงินเดือนจะประกอบด้วย เงินเดือนพื้นฐาน + ค่าความอาวุโส (ปรับขึ้นทุก 2 ปี) + ค่าครองชีพ

วินัยและบทลงโทษ

- ห้ามรับของขวัญ ห้ามรับของกำนัลที่มีมูลค่าเกินกำหนด เพื่อป้องกันการติดสินบน

- การรักษาความลับ ห้ามนำเอกสาร/ข้อมูลภายในไปเปิดเผย หรือให้สัมภาษณ์สื่อโดยไม่ได้รับอนุญาต (ข้อ 41)

- หากฝ่าฝืน บทลงโทษจะไล่ระดับตั้งแต่ ตักเตือน, พักงาน (ตัดเงินเดือน) และร้ายแรงสุดคือ ไล่ออก

-  ถ้าหากถูกศาลตัดสินว่ามีความผิดในคดีอาญา จะถือว่า “พ้นสภาพโดยอัตโนมัติ” (Destituzione di diritto)

 

มาตรการความโปร่งใส 

- ต้องสำแดงทรัพย์สิน ผู้บริหารระดับสูงและเจ้าหน้าที่การเงิน ต้องเซ็นใบรับรองทุก 2 ปี ว่าตนเองไม่มีคดีโกง ไม่มีการฟอกเงิน และไม่มีทรัพย์สินซุกซ่อนในประเทศกลุ่มเสี่ยง (Tax Havens)

3) ปฏิรูปงาน: ระเบียบปฏิบัติทั่วไปของโรมันคูเรีย 

นอกจากเรื่องคนแล้ว พระสันตะปาปายังจัดระเบียบ “อำนาจหน้าที่” ของหน่วยงานต่างๆ ดังนี้

การบริหารและอำนาจ

- การประชุม: เลขาธิการนครรัฐวาติกัน มีอำนาจเรียกประชุมหัวหน้าหน่วยงานเพื่อประสานงาน และแต่ละสมณกระทรวงต้องจัดประชุมใหญ่ (Plenary Session) สมาชิกทั้งหมด ทุกๆ 2 ปี

- ห้ามหน่วยงานต่างๆ ออกกฎหมายหรือกฤษฎีกาทั่วไปเอง และห้ามแก้กฎหมายหลัก เว้นแต่ จะได้รับ “การอนุมัติเฉพาะเจาะจง” (Specific Approval) เป็นลายลักษณ์อักษรจากพระสันตะปาปา หากต้องการอำนาจพิเศษ ต้องทำเรื่องขออนุญาตผ่านเลขาธิการนครรัฐ

กระบวนการร้องเรียน (เมื่อไม่ได้รับความเป็นธรรม)

- การร้องเรียน หากผู้ใดไม่พอใจคำสั่งของหน่วยงาน ต้องยื่นคำร้องขอให้เพิกถอน/แก้ไขต่อหน่วยงานนั้นภายใน 10 วัน

- การฟ้องศาล หากยังไม่พอใจ สามารถยื่นฟ้องต่อ “ศาลสูงสุดแห่งสันตะสำนัก” (Apostolic Signatura) ภายใน 60 วัน

- ข้อยกเว้น: คำสั่งที่พระสันตะปาปาทรงอนุมัติแบบ “เฉพาะเจาะจง” แล้ว จะไม่สามารถอุทธรณ์ได้

4) ภาษาและงานไอที

- ภาษายังคงใช้ “ภาษาลาติน” เป็นหลักในการร่างเอกสาร แต่เอกสารสำคัญที่เผยแพร่สู่สาธารณะต้องแปลเป็นภาษาหลักของโลก

- การจัดซื้อระบบคอมพิวเตอร์ต้องผ่านการตรวจสอบทางเทคนิคจาก “สำนักเลขาธิการเพื่อเศรษฐกิจ” เท่านั้น

Sources:

1. https://www.vatican.va/content/leo-xiv/it/motu_proprio/documents/20251123-regolamento-generale-curia-romana.html

2. https://www.vatican.va/content/leo-xiv/it/motu_proprio/documents/20251123-regolamento-personale-curia-romana.html