5 เดือนแรกในสมณสมัยโป๊ปเลโอกับการแต่งตั้ง “ตำแหน่งสำคัญครั้งแรก” และหนึ่งในแนวทางที่เปลี่ยนไปจากยุคโป๊ปฟรานซิส

เมื่อวานนี้ มีข่าวน่าสนใจหนึ่งนั่นคือ “พระสันตะปาปา เลโอ ที่ 14 แต่งตั้งประธานสมณกระทรวงเพื่อบิช็อปคนใหม่” ข่าวนี้น่าสนใจเพราะนี่คือ “การตัดสินใจสำคัญครั้งแรก” หลังจากเข้ารับตำแหน่งมา 5 เดือนในสมณสมัยของพระองค์ 

ตำแหน่งสุดท้ายของ “คาร์ดินัล โรเบิร์ต เพรโวสท์” ก่อนจะได้รับเลือกให้เป็นพระสันตะปาปา เลโอ ที่ 14 ก็คือเป็นประธานสมณกระทรวงเพื่อบิช็อป ตำแหน่งที่พระองค์แต่งตั้งผู้มาทำหน้าที่แทนนั่นเอง

บุคคลที่ได้รับเลือกให้ดำรงตำแหน่งสำคัญนี้ได้แก่ “อาร์คบิช็อป ฟิลิปโป้ ยานโนเน่” ซึ่งปัจจุบันเป็นประธานสมณกระทรวงนิติบัญญัติ (Prefect of the Dicastery for Legislative Texts หน่วยงานที่รับผิดชอบเรื่องการดูแลและตีความกฏหมายศาสนจักร) 

การแต่งตั้งนี้จะทำให้ อาร์คบิช็อปยานโนเน่ ขึ้นเข้ามาดูแลรับผิดชอบการแต่งตั้งบิช็อปคาทอลิกทั่วโลก นอกจากนี้ ยังต้องทำหน้าที่อีกตำแหน่งคือเป็น “ประธานสมณกรรมาธิการเพื่อลาตินอเมริกา” หน่วยงานที่พระสันตะปาปา ฟรานซิส ตั้งขึ้น (ตอนนั้น คาร์ดินัล โรเบิร์ต เพรโวสท์ เป็นทั้งประธานสมณกระทรวงเพื่อบิช็อป และประธานสมณกรรมาธิการเพื่อลาตินอเมริกา) 

เท่ากับว่า การแต่งตั้งครั้งแรกและเป็นครั้งสำคัญ เนื่องจากเป็นการเลือกคนที่มาทำหน้าที่แทนพระองค์สมัยเป็นคาร์ดินัล ได้เสร็จเรียบร้อยแล้ว 

อย่างไรก็ตาม ตลอด 5 เดือนที่ผ่านมา ผมนั่งติดตามและศึกษาพระสันตะปาปา เลโอ ที่ 14 ให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ เพื่อจะได้เข้าใจความคิดของพระองค์ให้มากที่สุด ผมพอจะเห็นความเปลี่ยนแปลงบางอย่างที่ชัดเจน แม้พระสันตะปาปาชาวอเมริกันจะบอกว่า พระองค์สานต่อแนวทางของพระสันตะปาปา ฟรานซิส ก็ตาม (ทุกคนย่อมมีความคิดของตัวเอง)

สิ่งที่เปลี่ยนแปลงไปชัดเจนคือ “การเปลี่ยนแปลงกระบวนการแต่งตั้งบิช็อป”

นี่คือเรื่องที่ชัดเจนที่สุด เพราะหลายเคสในสมณสมัยของพระสันตะปาปา ฟรานซิส พระองค์แต่งตั้ง บิช็อป (รวมถึงคาร์ดินัล) แบบตัดสินใจด้วยตัวเอง ผลที่ตามมาคือ คาร์ดินัลหรือบิช็อปหลายคนที่ได้รับการแต่งตั้ง สร้างปัญหาเยอะมากๆ หรือไม่ก็ “ไม่เป็นที่ยอมรับ”

หนึ่งในเคสที่ชัดเจนคือ “อาร์คบิช็อปแห่งมาดริด ประเทศสเปน” นั่นคือ “คาร์ดินัล โฆเซ่ โกโบ” 

โดยปกติแล้ว เมื่อตำแหน่งอาร์คบิช็อปว่างลง สมณทูตประจำประเทศนั้นจะปรึกษากับบุคคลต่างๆ ในศาสนจักรท้องถิ่น เพื่อคัดเลือกรายชื่อผู้ที่เหมาะสมที่สุด 3 คน เรียกว่า “รายชื่อสามคน” (Terna) ส่งไปยังสมณกระทรวงเพื่อบิช็อปที่กรุงโรม เพื่อพิจารณาและถวายคำแนะนำแด่พระสันตะปาปา ซึ่งโดยส่วนใหญ่แล้ว พระสันตะปาปาจะเลือกจาก 1 ใน 3 รายชื่อที่ถูกส่งเข้ามา

แต่สำหรับเคสของ “อารค์บิช็อปโกโบ” (ตำแหน่งในขณะนั้น) ไม่ได้ติด 1 ใน 3 รายชื่อที่สมณทูตส่งไปที่วาติกัน แต่พระสันตะปาปา ฟรานซิส ตัดสินใจด้วยตัวเองว่าจะเลือก อารค์บิช็อปโกโบ ให้ขึ้นเป็นอาร์คบิช็อปแห่งมาดริด และจากนั้นไม่นาน ก็สถาปนาให้เป็นคาร์ดินัล 

ว่ากันว่า สาเหตุที่พระสันตะปาปา ฟรานซิส เลือก อาร์คบิช็อปโกโบ เพราะ “แนวคิดหัวก้าวหน้า” และ “จริงจังกับการจัดการคดีล่วงละเมิดทางเพศในศาสนจักร” … แต่อย่างที่ทราบกัน สเปนยังมีความเป็นอนุรักษ์นิยมอยู่เหมือนกัน ทำให้หลายคนไม่พอใจมาจนถึงทุกวันนี้ (อีกอย่าง คาร์ดินัลโกโบ เพิ่งอายุ 60 ปี หมายความว่า จะดำรงตำแหน่งอีกนาน) 

เมื่อมีเคสนี้เกิดขึ้น ตอนนี้ พระสันตะปาปา เลโอ ที่ 14 ในฐานะที่เคยเกี่ยวข้องกับกระบวนการเลือกบิช็อป จึงตัดสินใจว่า ทุกอย่างต้องกลับไปทำตามกระบวนการเดิมที่สมณทูตจะเสนอรายชื่อสามคนให้พระสันตะปาปาเลือก 1 ใน 3 จากรายชื่อนั่นเอง

Sources:

1. https://www.ilmessaggero.it/vaticano/papa_leone_xiv_vaticano_stile_nomine_vaticano_papa_francesco_san_pietro-9061670.html 

2. https://www.elconfidencialdigital.com/religion/articulo/diocesis/anuncio-nombramiento-jose-cobo-madrid-espera-toma-posesion-alcala-henares/20230606015954046352.html 

3. https://www.vaticannews.va/en/pope/news/2025-09/pope-names-archbishop-iannone-as-prefect-of-bishops.html