ฟาติมาสาร - สำรวจสถิติสมณทูตทั่วโลก (27 มกราคม 2013)

วันที่ 16 มกราคมที่ผ่านมา พระสันตะปาปาทรงแต่งตั้งสมณทูตองค์แรกประจำประเทศมาเลเซีย นามว่า “พระอัครสังฆราช โจเซฟ มาริโน่” สมณทูตองค์นี้เป็นชาวอเมริกัน นอกจากจะเป็นสมณทูตที่มาเลเซีย ยังเป็นผู้แทนพระสันตะปาปาประจำติมอร์ตะวันออกและบรูไนด้วย

ความสัมพันธ์ระหว่างมาเลเซียกับสันตะสำนักก่อตัวเป็นรูปร่างอย่างทางการในเดือนกรกฎาคม 2011 เมื่อ “ราจิบ ราซัค” นายกรัฐมนตรีคนปัจจุบันของมาเลเซียได้เข้าเฝ้าสมเด็จพระสันตะปาปา เบเนดิกต์ ที่ 16 และหารือเกี่ยวกับการตั้งสถานทูตวาติกันประจำมาเลเซีย จากวันนั้นถึงวันนี้ ใช้เวลาประมาณ 2 ปี ในที่สุดคาทอลิกมาเลเซียก็มีสมณทูตองค์แรกในประวัติศาสตร์ หลังจากก่อนหน้านี้เกือบ 45 ปี ผู้แทนพระสันตะปาปาในมาเลเซียจะเป็นสมณทูตจากประเทศใกล้เคียง อาทิ ไทยและสิงคโปร์ เป็นส่วนใหญ่

ผู้แทนพระสันตะปาปาประจำประเทศไทย (APOSTOLIC PRO-NUNCIO ... ขั้นก่อนสมณทูต) ที่ต้องดูแลมาเลเซียด้วย ได้แก่ พระอัครสังฆราช ฌอง ฌาโดส์ (คนไทยเรียก “ยัง ยาโดส์” .. ปัจจุบัน เสียชีวิตแล้ว), พระอัครสังฆราช โจวานนี่ โมเร็ตติ, พระอัครสังฆราช ซิลวิโอ ลูโอนี่, พระอัครสังฆราช รัฟฟาเอเล่ มาร์ติโน่ (คนนี้ปัจจุบันเป็นพระคาร์ดินัล) และ พระอัครสังฆราช อัลแบร์โต้ ตริการิโก้

หลังจากนี้ (ค.ศ.1993 เป็นต้นไป) ประเทศไทยก็ได้มีสมณทูตอย่างเป็นทางการ (APOSTOLIC NUNCIO) โดยสมณทูตประจำประเทศไทยที่ต้องดูแลมาเลเซียด้วย ได้แก่ พระอัครสังฆราช ลุยจี เบรสซาน (ปัจจุบัน เป็นพระอัครสังฆราชแห่งเตรนโต้ ประเทศอิตาลี เมืองนี้มีประวัติศาสตร์น่าสนใจ เพราะเป็นเมืองของสังคายนาเตรนท์ ในค.ศ.1545-1563), พระอัครสังฆราช อาเดรียโน่ แบร์นาดินี่ (ปัจุจบันเป็นสมณทูตประจำประเทศซานมารีโน่) และคนสุดท้ายที่รับผิดชอบหน้าที่ประเทศไทยควบคู่กับมาเลเซีย ได้แก่ พระอัครสังฆราช ซัลวาตอเร่ เป็นนัคคิโอ (ปัจจุบันอยู่อินเดีย) ... ส่วนพระอัครสังฆราช โจวานนี่ ดานิเอลโล่ (ตอนนี้อยู่บราซิล) ไม่ต้องดูแลมาเลเซีย เพราะหน้าที่นี้ ถูกส่งไปที่สมณทูตประจำสิงคโปร์และ พระอัครสังฆราช พอล ชาง อิน-นัม สมณทูตคนปัจจุบัน ก็ไม่ต้องดูแลมาเลเซียเช่นกัน

นั่นก็เป็นข้อมูลเชิงประวัติศาสตร์เกี่ยวกับสมณทูตประจำประเทศไทย ทีนี้ เรามาดูจำนวนสมณทูตทั่วโลกกันบ้าง แต่ก่อนลงลึกถึงตรงนั้น ขออัพเดทว่า การที่สันตะสำนักตัดสินใจเปิดสถานทูตในมาเลเซีย ทำให้ตอนนี้ สันตะสำนักได้เจริญความสัมพันธ์การทูตแบบเป็นทางการกับประเทศต่างๆ 179 ประเทศทั่วโลก โดยมาเลเซียเป็นประเทศล่าสุดนั่นเอง 

แม้สันตะสำนักจะมีความสัมพันธ์การทูตกับ 179 ประเทศทั่วโลก แต่ปัจจุบัน มีสถานทูตวาติกันอยู่ใน 106 ประเทศทั่วโลก มีสมณทูตทั่วโลก 99 คน ส่วนอีก 76 ประเทศ มีความสัมพันธ์การทูตแต่ไม่มีสมณทูตประจำ นั่นหมายความว่า ประเทศที่ไม่มีสมณทูตพำนักก็จะใช้วิธีตั้ง “ผู้แทนพระสันตะปาปา” คอยดูแลแทน อาทิ พม่าและลาวไม่มีสมณทูตหรือผู้แทนพระสันตะปาปาพำนักในประเทศ แต่จะให้สมณทูตที่อยู่ไทยคอยดูแลแทน (สำนักงานอยู่ไทย แต่ดูแลพื้นที่พม่าและลาวด้วย ประมาณนั้น)

ในส่วนกองทัพสมณทูต 99 คนที่สันตะสำนักมีอยู่ในตอนนี้ เป็นชาวอิตาเลี่ยน 48 คน, ชาวยุโรป 25 คน (แบ่งเป็นโปแลนด์ 6, สเปน 5, ฝรั่งเศส 5 ที่เหลือคละกันไป อาทิ อังกฤษ, เยอรมนี, โปรตุเกส), เอเชีย 12 (ในนี้ มีเกาหลีใต้ 1 คนที่เมืองไทย), ชาวอเมริกัน 7 (อยู่มาเลเซีย 1), อเมริกาใต้ 2 และ แอฟริกา 5

อย่างไรก็ตาม มีความเป็นไปได้สูงมากที่ “สมณทูตชาวอิตาเลี่ยน” จะมีจำนวนลดลงเรื่อยๆ เพราะตัวเลขนี้บ่งชี้ตั้งแต่เริ่มสมณสมัยของพระสันตะปาปาเบเนดิกต์ พระองค์ทรงแต่งตั้งสมณทูตใหม่ไปทั้งสิ้น 41 องค์ เป็นชาวอิตาเลี่ยนแค่ 15 เท่านั้น ตัวเลขดังกล่าวสะท้อนให้เห็นถึงการขาดแคลนพระสงฆ์ซึ่งจะส่งผลอย่างรุนแรงในอีก 15-20 ปีข้างหน้าอย่างแน่นอน

สุดท้าย ประเทศที่ยังไม่เปิดความสัมพันธ์ทางการทูตกับสันตะสำนัก (แบบว่า ไม่ติดต่อกันเลย) ได้แก่ จีน, ภูฏาณ, มัลดีฟส์, เกาหลีเหนือ และ ตาวูลา (เกาะเล็กๆ แถบซีกโลกอยู่กึ่งกลางระหว่างฮาวายกับออสเตรเลีย) ส่วนบางประเทศ ยังไม่เปิดสัมพันธ์การทูต แต่เคยติดต่อกันบ้าง ได้แก่ ซาอุดิอาระเบีย, โอมาน, อัฟกานิสถาน และโซมาเลีย

AVE   MARIA