ฟาติมาสาร - 22 ตุลาคม ฉลองศาสนนาม “บุญราศี จอห์น ปอล ที่ 2” (24 เมษายน 2011)

สัปดาห์ที่แล้ว วาติกันได้ประกาศวันฉลองศาสนนาม “บุญราศี จอห์น ปอล ที่ 2” ออกมาแล้ว ปรากฏว่า สังฆมณฑลโรมและสังฆมณฑลทุกแห่งในโปแลนด์ จะฉลองศาสนนามนี้ในวันที่ 22 ตุลาคมของทุกปี

สาเหตุที่เลือกวันดังกล่าวเพราะ วันที่ 22 ตุลาคม ค.ศ.1978 สมเด็จพระสันตะปาปา จอห์น ปอล ที่ 2 ทรงถวายมิสซาเริ่มสมณสมัยปกครองของพระองค์อย่างเป็นทางการ ณ ลานหน้ามหาวิหารนักบุญเปโตร วันนี้ มีความหมายกับสังฆมณฑลโรม เพราะนอกจากจะเป็นวันเข้ารับตำแหน่งพระสันตะปาปา ยังเป็นวันที่ พระสันตะปาปา จอห์น ปอล ที่ 2 เข้ารับตำแหน่งพระสังฆราชแห่งสังฆมณฑลโรมอีกด้วย ในส่วนของโปแลนด์ นี่คือการส่งมอบคริสตังชาวโปแลนด์ให้ไปปฏิบัติหน้าที่พระสันตะปาปา (ส่งมอบจากพระศาสนจักรท้องถิ่นสู่พระศาสนจักรสากล)

ในประกาศดังกล่าว วาติกัน ระบุถึงพระศาสนจักรท้องถิ่น 2 แห่ง คือ สังฆมณฑลโรม และ ทุกสังฆมณฑลในโปแลนด์ แล้วสังฆมณฑลท้องถิ่นอื่นๆล่ะ อาทิ สังฆมณฑลในประเทศไทย เราถูกนับรวมว่า วันที่ 22 ตุลาคม เป็นวันฉลองศาสนนาม บุญราศี จอห์น ปอล ที่ 2 หรือเปล่า, ทำไมการฉลอง “บุญราศี” ถึงไม่ได้รับการบรรจุเข้าในปฏิทินคาทอลิกฉบับสากล (ใช้กันทั่วโลก) เหมือนการฉลองนักบุญ, ทำไม การฉลอง “บุญราศีนิโคลาส บุญเกิด กฤษบำรุง” จึงถูกบรรจุอยู่แค่ปฏิทินคาทอลิกของอัครสังฆมณฑลกรุงเทพฯเท่านั้น ทำไมไม่ถูกบรรจุในปฏิทินพิธีกรรมคาทอลิกแบบสากลให้ทั่วโลกได้ร่วมฉลองเหมือนการฉลองนักบุญ ... สงสัยกันใช่ไหม วันนี้ เราจะไปดูกันว่า ทำไมมันถึงเป็นแบบนั้น

ในประกาศที่วาติกันแจ้งเรื่องวันฉลองศาสนนาม “บุญราศี จอห์น ปอล ที่ 2” สมณกระทรวงพิธีกรรมและศีลศักดิ์สิทธิ์ ได้ออกมาให้ความรู้เพิ่มเติมถึงความแตกต่าง ระหว่างการสถาปนาบุญราศีและการสถาปนานักบุญ แบ่งเป็น 4 ข้อหลักๆ ดังนี้

หนึ่ง – แรกเริ่มเดิมที พระสันตะปาปาจะไม่เป็นประธานในมิสซาสถาปนาบุญราศี พระสันตะปาปาจะเป็นประธานเฉพาะมิสซาสถาปนานักบุญเท่านั้น ส่วนมิสซาสถาปนาบุญราศี ประธานในพิธี จะเป็นหน้าที่ของผู้ที่พระสันตะปาปาทรงมอบหมาย สาเหตุที่เป็นเช่นนี้ เพราะพระศาสนจักรคาทอลิกต้องการเน้นย้ำความแตกต่าง ระหว่าง “บุญราศี” กับ “นักบุญ” กล่าวคือ บุญราศีเป็นเรื่องของ “พระศาสนจักรท้องถิ่น” (อาทิ บุญราศีทั้ง 7 แห่งสองคอน และ บุญราศีนิโคลาส บุญเกิด จำกัดวงอยู่แค่ประเทศไทย) ส่วนนักบุญ เป็นเรื่องของพระศาสนจักรคาทอลิกสากล (อาทิ นักบุญเทเรซาแห่งพระกุมารเยซู เป็นเรื่องที่คริสตังทั่วโลกรู้จักและศรัทธา)

อย่างไรก็ตาม ค.ศ.1971 สมเด็จพระสันตะปาปา เปาโล ที่ 6 ทรงเป็นพระสันตะปาปาองค์แรกในประวัติศาสตร์ที่เป็นประธานในมิสซาสถาปนาบุญราศี มิสซาดังกล่าวคือการสถาปนา “บุญราศีแม็กซิมีเลี่ยน โกลเบ” สงฆ์ชาวโปแลนด์ที่ยอมสละชีวิตแทนชายชาวยิว เพื่อเข้าห้องรมแก๊สพิษจากการสังหารของทหารนาซี (บุญราศีองค์นี้ ได้รับการสถาปนาเป็นนักบุญในวันที่ 10 ตุลาคม 1982 โดยพระสันตะปาปา จอห์น ปอล ที่ 2)

พอมาถึงสมณสมัยของสมเด็จพระสันตะปาปา จอห์น ปอล ที่ 2 พระองค์ทรงรับหน้าที่เป็นประธานในมิสซาสถาปนาบุญราศีและสถาปนานักบุญ ด้วยเหตุนี้ “มิสซาแต่งตั้งบุญราศีทั้ง 7 แห่งสองคอน” และ “มิสซาแต่งตั้งบุญราศีนิโคลาส บุญเกิด กฤษบำรุง” เราจึงเห็นพระสันตะปาปา จอห์น ปอล ที่ 2 เป็นประธาน เพราะถ้าหากพระสันตะปาปาทรงปฏิบัติตามธรรมเนียมดั้งเดิม ประธานในพิธีอาจไม่ใช่พระสันตะปาปา

ส่วนปัจจุบัน พระสันตะปาปา เบเนดิกต์ ที่ 16 ทรงกลับไปปฏิบัติตามธรรมเนียมดั้งเดิม นั่นคือ เวลาแต่งตั้งบุญราศีใหม่ พระองค์จะไม่เป็นประธาน แต่จะมอบหมายให้ “พระคาร์ดินัล อันเจโล่ อมาโต้” ประธานสมณกระทรวงประกาศการเป็นนักบุญ เป็นผู้แทนถวายมิสซาแต่งตั้งบุญราศี

กระนั้น มันไม่ได้หมายความว่า พระสันตะปาปาองค์ปัจจุบัน จะไม่ถวายมิสซาแต่งตั้งบุญราศี พระองค์จะเป็นประธานเฉพาะ “บุญราศีที่เป็นที่รู้จักไปทั่วโลก” บุญราศีองค์แรกที่ พระสันตะปาปาเบเนดิกต์ ทรงถวายมิสซาแต่งตั้งด้วยพระองค์เองคือ “บุญราศี จอห์น นิวแมน” พระคาร์ดินัลชาวอังกฤษซึ่งเป็นนักปราชญ์ของพระศาสนจักร และบุญราศีองค์ที่สอง จะเป็นใครไปไม่ได้ ถ้าไม่ใช่ “บุญราศี จอห์น ปอล ที่ 2” นั่นเอง

สอง – ในความเป็นจริง สถานที่ประกอบพิธีมิสซาแต่งตั้งบุญราศี ไม่จำเป็นต้องจัดที่มหาวิหารนักบุญเปโตร วาติกัน แต่ควรจัดในสังฆมณฑลซึ่งบุญราศีองค์นั้นสิ้นใจ ตรงข้ามกับการสถาปนานักบุญ นี่คือการให้เกียรติสูงสุดกับบุคคลผู้ศักดิ์สิทธิ์ซึ่งเป็นที่ยอมรับของพระศาสนจักรสากล เมื่อคนๆหนึ่งองค์ถูกสถาปนาเข้าสู่สหพันธ์นักบุญแล้ว ชื่อของเขาจะได้รับการจารึกลงในปฏิทินพิธีกรรมคาทอลิกสากล พระศาสนจักรจะกำหนดให้มีวันฉลองศาสนนามของเขาพร้อมกันทั่วโลก เมื่อนำเหตุผลทุกอย่างมารวมกัน จึงเป็นเหตุให้การสถาปนานักบุญ ต้องจัดที่มหาวิหารนักบุญเปโตร ศูนย์กลางของพระศาสนจักรคาทอลิกบนโลกนี้

ในสมณสมัยของสมเด็จพระสันตะปาปา จอห์น ปอล ที่ 2 พระองค์ทรงสถาปนาบุญราศีทั้งที่วาติกันและสังฆมณฑลท้องถิ่นซึ่งบุญราศีองค์นั้นสิ้นใจ ตัวอย่างของบุญราศีที่ได้รับการสถาปนาที่วาติกัน ได้แก่ “บุญราศีทั้ง 7 แห่งสองคอน” และ “บุญราศีนิโคลาส บุญเกิด กฤษบำรุง” ส่วนบุญราศีที่ได้รับการสถาปนา ณ สังฆมณฑลที่สิ้นใจ ได้แก่ “บุญราศีฟรานซิสโก และ บุญราศี ยาชินทา” 2 ใน 3 เด็กน้อยที่เห็นแม่พระประจักษ์ที่ฟาติมา แน่นอนว่า พระสันตะปาปาทรงเดินทางไปแต่งตั้งพวกเขาเป็นบุญราศีถึงประเทศโปรตุเกสเลยทีเดียว

สำหรับกรณีการสถาปนา “บุญราศี จอห์น ปอล ที่ 2” พระองค์สิ้นใจที่กรุงโรม แต่ทว่า อาสนวิหารประจำสังฆมณฑลโรม จริงๆแล้ว ไม่ใช่ มหาวิหารนักบุญเปโตร วาติกัน แต่เป็น “มหาวิหาร ซาน โจวานนี่ อิน ลาเตราโน่” (จอห์น ลาเตรัน) ทว่า ด้วยความที่พระองค์ทรงเป็นพระสันตะปาปาและเป็น “บุญราศีที่ทั่วโลกรู้จัก” ดังนั้น เมื่อคำนวณเรื่องสัตบุรุษนับล้านที่จะมาร่วมงานแล้ว มหาวิหารนักบุญเปโตร วาติกัน จึงเป็นคำตอบที่เหมาะสมที่สุด

สาม – เรื่องผู้อ่านรายงานเพื่อขอเสนอชื่อให้บุคคลคนนั้น ได้รับการแต่งตั้งเป็นบุญราศีหรือนักบุญ ... ในมิสซาแต่งตั้งบุญราศี ผู้อ่านรายงานต่อประธานในพิธี (อ่านช่วงเริ่มพิธี) จะเป็นพระสังฆราชของสังฆมณฑลท้องถิ่นซึ่งบุญราศีคนนั้นสิ้นใจ ส่วนมิสซาสถาปนานักบุญ ผู้อ่านรายงานต่อพระสันตะปาปา เพื่อขอให้ทรงอนุมัติ จะต้องเป็นประธานสมณกระทรวงประกาศการเป็นนักบุญ

การแบ่งแยกหน้าที่อย่างชัดเจนตรงนี้ แสดงให้เห็นถึงความแตกต่างของการเป็นบุญราศีกับนักบุญ การที่พระสังฆราชท้องถิ่นอ่านรายงานต่อประธานพิธีมิสซา คือการบอกว่าบุญราศีเป็นเรื่องของท้องถิ่น ต่างกับการแต่งตั้งนักบุญ ซึ่งการที่ประธานสมณกระทรวงประกาศการเป็นนักบุญ ยืนอ่านรายงานต่อพระสันตะปาปา แสดงให้เห็นว่า นี่เป็นเรื่องของพระศาสนจักรสากล (และมันยังเป็นการเน้นถึง “ความไม่รู้ผิดพลั้งของพระสันตะปาปา” อีกด้วย เพราะถ้าอ่านรายงานแล้ว พระสันตะปาปาถวายมิสซาแต่งตั้งนักบุญต่อไป แสดงให้เห็นถึงการเห็นชอบของพระองค์)

ฉะนั้น เราจึงเห็นว่า ในมิสซาแต่งตั้ง “บุญราศี นิโคลาส บุญเกิด กฤษบำรุง” ผู้ที่อ่านรายงานต่อพระสันตะปาปา จอห์น ปอล ที่ 2 ก็คือ “พระคาร์ดินัล ไมเกิ้ล มีชัย กิจบุญชู” พระอัครสังฆราชแห่งอัครสังฆมณฑลกรุงเทพฯ ในเวลานั้น (ส่วนมิสซาแต่งตั้ง บุญราศี จอห์น ปอล ที่ 2 ผู้อ่านรายงาน จะเป็น “พระคาร์ดินัล อกอสติโน่ วัลลินี่” อุปสังฆราชแห่งสังฆมณฑลโรม)

สี่ – ความแตกต่างระหว่างวันฉลองศาสนนาม “บุญราศี” กับ “นักบุญ”

อย่างที่บอกไปแล้วว่า วันฉลองศาสนนามบุญราศี จะถูกบรรจุในปฏิทินคาทอลิกท้องถิ่นเท่านั้น (อาทิ 12 มกราคม อัครสังฆมณฑลกรุงเทพฯ ฉลองบุญราศีนิโคลาส บุญเกิด แต่สังฆมณฑลอุบลฯ อาจไม่ฉลองก็ได้) ตรงกันข้ามกับวันฉลองนักบุญ จะเป็นการฉลองสากลในปฏิทินคาทอลิก (อาทิ 31 มกราคม ฉลองนักบุญจอห์น บอสโก ทุกสังฆมณฑลทั่วโลกจะทำการฉลองเหมือนกันหมด) 

ในกรณีของ “บุญราศี จอห์น ปอล ที่ 2” วาติกันประกาศให้วันฉลองศาสนนามตรงกับวันที่ 22 ตุลาคมของทุกปี การฉลองนี้ มีผลบังคับกับสังฆมณฑลโรมและทุกสังฆมณฑลในโปแลนด์เท่านั้น เนื่องจาก “บุญราศี” คือการจำกัดวงอยู่แค่ท้องถิ่น ไม่เป็นสากลแบบนักบุญ กระนั้น วาติกันบอกว่า ถ้าหากสังฆมณฑลอื่นๆ ต้องการบรรจุวันฉลองศาสนนาม บุญราศี จอห์น ปอล ที่ 2 เข้าไปในปฏิทินพิธีกรรมท้องถิ่นด้วย ก็สามารถทำได้ แต่ต้องให้ พระสังฆราชท้องถิ่นเขียนจดหมายเพื่อขอการอนุมัติจากสมณกระทรวงพิธีกรรมและศีลศักดิ์สิทธิ์เสียก่อน 

สาเหตุที่วาติกันประกาศแบบนี้ ก็เพราะต้องการชี้ให้เห็นถึงความแตกต่างระหว่างการเป็นบุญราศีกับนักบุญ เรื่องวันฉลองศาสนาม มันเป็นเพียงแค่การกำหนดของมนุษย์ เพราะถึงอย่างไรก็ตาม บุญราศี จอห์น ปอล ที่ 2 ก็อยู่ในใจเราตลอดเวลา

หวังเป็นอย่างยิ่งว่า บทความในวันนี้ จะช่วยไขความกระจ่างให้กับหลายๆคนที่ยังสงสัยว่า ทำไม วันระลึกถึงบุญราศีองค์นี้ ถึงจัดแค่สังฆมณฑลนี้ ทำไมสังฆมณฑลนั้นไม่จัดบ้างล่ะ ก่อนจบบทความวันนี้ ผมขอประชาสัมพันธ์ว่า อย่าลืมติดตามชมการถ่ายทอดผ่าน www.popereport.com ในวันอาทิตย์ที่ 24 เมษายนนะครับ พระสันตะปาปา เบเนดิกต์ ที่ 16 จะตรัสอวยพรแด่โรมและโลก โอกาสสมโภชปาสกา โดยจะตรัสเป็นภาษาต่างๆ ทั้งสิ้น 67 ภาษา หนึ่งในนั้นมีภาษาไทยด้วย

พระสันตะปาปาจะตรัสว่า “สุขสันต์วันปาสกา แด่พี่น้องชาวไทยทุกคน!!”

AVE   MARIA